Data mərkəzlərinin etibarlı işləməsi üçün iki vacib komponent var: elektrifikasiya və soyutma həlləri. Bu iki sistemin düzgün qurulması, optimallaşdırılması və texnologiyanın ən son nailiyyətləri ilə birlikdə tətbiqi data mərkəzlərinin işləmə xərclərini azaldır, fasilə riskini minimuma endirir və ekoloji davamlılığı təmin edir.
Elektrifikasiya və soyutma həlləri nədir?
Elektikisiya həlləri data mərkəzlərinin enerji təminatı və paylanması ilə bağlı bütün sistemləri — transformatorlar, UPS (Uninterruptible Power Supply), generatorlar, enerji paylayıcı panellər və DC/AC çevirmə mexanizmlərini əhatə edir.
Soyutma həlləri isə data mərkəzlərinin daxili istilik balansını qoruyan sistemlərdir: hava soyutma (air cooling), maye soyutma (liquid cooling), hot aisle/cold aisle kontentente, free cooling (çöl hava istifadəsi) və ya hybrid sistemlər. Bu həllər server avadanlığı üçün ideal temperatur və nəmlik şəraitini təmin etməklə qəzaların qarşısını alır və enerji sərfiyyatını optimallaşdırır.
Niyə “elektrifikasiya və soyutma həlləri” data mərkəzi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır?
- Enerji xərclərinin böyük hissəsini təşkil edir. Data mərkəzlərdə ümumi enerji sərfiyatının 35-40%-ə qədər hissəsi soyutma sistemlərinə sərf olunur. Məsələn, McKinsey-in hesabatında göstərilir ki, soyutma enerji sərfiyyatının təxminən 40%-ni təşkil edir. (Boyd | Trusted Innovation)
- Power Usage Effectiveness (PUE) göstəricisinin reduksiyası. PUE, data mərkəzində istifadə olunan ümumi enerji ilə yalnız IT avadanlığının istifadə etdiyi enerjiyə olan nisbət metrikini göstərir. Aşağı PUE daha yaxşı enerji səmərəliliyini göstərir. Müasir böyük data mərkəzlərində ideal PUE dəyərləri 1.2-1.3 civarında olur, bununla belə ortalama PUE hələ də 1.5-1.6 səviyyəsindədir. (Boyd | Trusted Innovation)
- Mühit və iqlim təsiri. İstilik yığılması, avadanlıqların ömrünün yaxşılaşmaması, su və enerji sərfiyyatının artması ilə bağlı ekoloji yüklər yaranır. Ekoloji tənzimləmələr və davamlılıq məqsədləri soyutma sistemlərinin optimallaşdırılmasını tələb edir.
- İşin fasiləsizliyi və etibarlılıq. Elektrik kəsintiləri və soyutma sistemlərinin nasazlığı serverlərdə temperaturun kritik yüksəlməsinə gətirib çıxara bilər, bu da hardware problemlərinə, məlumat itkilərinə və xidmətlərin dayanmasına səbəb ola bilər.
Müasir tendensiyalar və texnologiyalar
“Elektrifikasiya və soyutma həlləri” sahəsində son illərdə aşağıdakı texnologiyalar populyarlıq qazanır:
- Maye soyutma (Liquid cooling). Bu texnologiya serverlərdən yaranan istiliyi maye vasitəsilə birbaşa toplayaraq soyuducu sistemə ötürür. Ənənəvi hava ilə soyutma sistemlərinə nisbətən daha effektivdir (fan enerji sərfiyyatı azalır, istilik yayılması daha sürətlidir). (Digital Realty)
- Free cooling və ekonomizator sistemləri. Çöldə hava temperaturları aşağı olduqda, çöl havası və ya sərbəst hava dövrü qurğuları aktiv istifadə olunur ki, soyuducu sistemlərin yükü azalsın. Vertiv-in tədqiqatlarında belə sistemlərin soyutma xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə azaltdığı göstərilib. (Vertiv)
- Hot aisle / cold aisle kontentente və airflow idarəetməsi. Server rackedarlarının səmərəli yerləşdirilməsi, hava axınının düzgün yönləndirilməsi (exhaust-in və soyuq hava axınının qarışmasının qarşısının alınması) soyutma sistemlərində hava və enerji itkisini azaldır. (Boyd | Trusted Innovation)
- Smart sensorlar və AI-yardımlı nəzarət sistemləri. Temperatur, rütubət və hava axını kimi parametrlər sensorlar vasitəsilə real vaxtda izlənir, AI və reinforcement learning modelləri istifadə edilərək təyinatlı soyutma rejimləri avtomatik tənzimlənir. Bir tədqiqatda offline reinforcement learning sistemi sayəsində data mərkəzinin soyutma sistemində 14-21% enerji qənaəti əldə edilmişdir. (arXiv)
- Yeraltı soyutma enerji anbarları (Cold UTES). Şəbəkə yükünün pik saatlarında enerji xərclərini azaltmaq və soyutma yükünü idarə etmək üçün soyuq enerjinin toplandığı yeraltı anbarlar istifadəyə verilir. Bu yanaşma cari tədqiqatlarda kommersial baxımdan perspektivlidir. (NREL)
- Elektrik enerjisinin keyfiyyəti və verimliliyi. Yüksək səmərəli UPS sistemləri, elektrik ötürmə itkilərinin azaldılması, DC-yük paylanması (DC distribution) və daha yüksək voltajlarda enerji daxilolmasının optimallaşdırılması kimi yanaşmalar populyarlaşır. Xüsusilə AI-yüklü racklarda elektrik enerjisinin itkin hissəsi soyutma xərclərinə də təsir göstərir. (TechRadar)
Texniki yanaşmalar və tətbiq nümunələri
“Elektrifikasiya və soyutma həlləri”ni uğurla tətbiq etmək üçün aşağıdakı texniki yanaşmalar faydalıdır:
- Şəbəkə elektrik sistemlərinin redundanslı qurulması. UPS, generator və mümkün olduğu halda alternativ şəbəkə xəttləri. Elektrik cihazlarının normativlərə uyğun olmasının yoxlanılması, güvənli transformator və paylayıcı panellərin seçilməsi.
- Yüksək səmərəlilikli UPS və PDU sistemləri. UPS-in “eco-mode” rejimləri, yüksək verimlilik (ör: 96-98%) modellərin seçilməsi, yük balanslaşdırılması.
- Hava axını idarəsi. Serverlər hot aisle / cold aisle qaydasına uyğun yerləşdirilməli, boşluqlar (gap) və qarışıqlıqlar aradan qaldırılmalı, exhaust-cold hava qarışmasının qarşısı alınmalıdır. Soyuq hava kanalları ilə səhvlərin olmaması və düzgün izolyasiya vacibdir.
- Maye soyutma sistemlərinin tətbiqi. Rack-ölçülü maye (liquid cooled racks), immersion cooling (tamamilə mayedə soyutma) kimi texnologiyaların istifadəsi ilə yüksək istilik sıxlığı olan server qruplarında enerji və soyutma xərcləri xeyli aşağı düşür.
- Free cooling, economizer istifadə modelləri. Çöl hava şəraitindən istifadə edilə bilən regionlarda, çöldən alınan hava və ya su istifadəsi ilə soyutma yükü mexanik sistemlərdən azad edilir. Bu modellərin dizaynı düzgün olmalıdır ki, hava çirkləri, rütubət və havalandırma sistemlərinin qorunması kimi məsələlərə diqqət edilsin.
- Enerji qiymətlərinə adaptiv soyutma planlaşdırması. Elektrik tariflərinin dəyişdiyi vaxtlarda cihazların soyutma rejimlərinin tənzimlənməsi; pik saatlarda yükün azaldılması; bu yanaşma elektrik ödənişlərində qənaət gətirə bilər. (arXiv)
Çətinliklər və mümkün maneələr
“Elektrifikasiya və soyutma həlləri” sistemlərinin qurulması və optimallaşdırılması zamanı bir neçə çətinlik yarana bilər. Əvvəlki elektrik grid-inin güc məhdudiyyətləri, aşağı keyfiyyətli enerji təminatı və transformator, UPS kimi komponentlərin köhnə modelləri enerji itkilərinə səbəb olur. Bu halda yenilənmiş və sertifikatlaşdırılmış elektrik infrastrukturu tələb olunur.
İkinci əsas çətinlik regionun iqlim şəraitidir; çox isti və rütubətli bölgələrdə free cooling sistemlərinin tətbiqi məhdud ola bilər. Həmçinin su mənbələrinin məhdud olduğu yerlərdə evaporativ soyutma və ya maye soyutma sistemləri sudan səmərəli istifadə etməlidir.
Maye soyutma sistemləri yüksək istilik sıxlığı üçün əladır, lakin ilkin investisiya, texniki xidmət xərci və sistemin qurulması zamanı risklər (leakage, saxlanma) göz önündə olmalıdır. Komanda bu zəiflikləri nəzərə alaraq mütəxəssislərin və etibarlı təchizatçıların iştirakı ilə layihələndirmə aparmalıdır.
B2B Group-un Elektrifikasiya və Soyutma Həllərinə yanaşması
B2B Group bu sahədə güclü təcrübəyə malikdir və müxtəlif elektrifikasiya və soyutma həlləri təqdim edir ki, data mərkəzlərdə enerji verimliliyini artırmaq və xərcləri minimuma endirmək mümkün olsun.
- Elektrik paylanması və enerji təminat sistemlərinin redundanslı layihələndirilməsi
- UPS və generator sistemlərinin səmərəli seçimi; yüksək verimlilikli modulların tətbiqi
- İqlim və region şəraitini nəzərə alaraq free cooling və ya hybrid soyutma sistemlərinin inteqrasiyası
- Maye soyutma və rack-səviyyəli soyutma texnologiyalarının tətbiqi yüksək sıxlıqlı serverlər üçün
- Şəbəkələrdə temperatur və nəmlik sensorlarının yerləşdirilməsi, real vaxt monitorinq sistemi ilə avtomatik nəzarət və optimizasiya
Data mərkəzlərində elektrifikasiya və soyutma həlləri yalnız xərclərin azaldılması üçün deyil, həm də etibarlığın, dayanıqlılığın və ekoloji davamlılığın təmin edilməsi üçün kritik amillərdir. Yüksək səmərəliliyə nail olmaq üçün müasir texnologiyalardan istifadə etmək, regionun iqlim və enerji şəraitini nəzərə almaq və optimallaşdırılmış sistemlər qurmaq vacibdir.
Nə edə bilərsiniz?
Əgər sizin data mərkəzinizdə elektrifikasiya və soyutma həllərini optimallaşdırmaq, enerji xərclərinizi azaltmaq və avadanlıq sabitliyini artırmaq istəyirsinizsə, B2B Group peşəkar komandanızla sizin yanınızdadır. İndi əlaqə saxlayın, gələcək əməliyyat xərclərini və riskləri minimuma endirin!
DAHA ÇOXUNA BAX: Helpdesk xidmətləri | Müasir biznesin uğuru üçün əsas dəstək mexanizmi