Rəqəmsal dünyada texniki zəifliklərə qarşı qorunma üsulları ildən-ilə inkişaf etsə də, kiber cinayətkarlar hədəflərini dəyişməyib – insan faktorunu istismar etmək. Fişinq hücumu məhz bu yanaşmanın nəticəsidir.
Sadə dillə desək, fişinq hücumu sizi aldadaraq şifrənizi, bank məlumatınızı və digər məxfi informasiyanı könüllü şəkildə təqdim etməyinizə nail olan kiberhücum növüdür. Bu hücumlar ən müasir texnologiyalara sahib şirkətləri belə çətin vəziyyətə sala bilər, çünki məqsəd sistemdəki texniki boşluq deyil, insanın diqqətsizliyidir.
Fişinq hücumları necə işləyir?
Fişinqin ən çox yayılan forması e-poçt üzərindən həyata keçirilir. Hücumçular, real təşkilatların (məsələn, banklar, dövlət qurumları, tanınmış brendlər) adına bənzər dizaynlı saxta məktublar göndərirlər. Məktubun məzmunu adətən təcili reaksiya tələb edir:
- “Şifrənizi yeniləyin”
- “Hesabınız bloklanıb”
- “Təcili ödəniş təsdiqi tələb olunur”
Bu məktublarda verilən linklər sizi saxta vebsayta yönləndirir. Siz bu saytda şifrənizi və ya digər məlumatları daxil etdikdə, həmin məlumatlar dərhal hücumçuların əlinə keçir.
Bəzi hallarda fişinq hücumları SMS, sosial şəbəkə mesajları və ya hətta telefon zəngləri ilə də həyata keçirilir.
Fişinq hücumlarının biznesə təsiri
Fişinq hücumu sadəcə fərdi istifadəçilər üçün deyil, bütün ölçüdə bizneslər üçün böyük riskdir. Təsəvvür edin ki, bir işçi saxta linkə klik edir, şifrəsini daxil edir və nəticədə bütün şirkət şəbəkəsinə icazəsiz giriş əldə olunur.
Nəticələr çox ağır ola bilər:
- Maliyyə itkisi. Hesablardan pulun çıxarılması, əməliyyatların dayanması
- Məlumat itkisi. Müştəri məlumatları, müqavilələr, daxili sənədlər
- Reputasiya itkisi. Müştərilərin və tərəfdaşların inamının itirilməsi
- Hüquqi nəticələr. Məlumatların qorunması qaydalarının pozulması
Bəzən tək bir klik minlərlə manatlıq zərərə səbəb ola bilər.
İşçilər fişinq hücumundan necə qoruna bilər?
Fişinq riskini azaltmaq üçün texnoloji qoruma tədbirləri ilə yanaşı, işçilərin də maarifləndirilməsi vacibdir. Ən effektiv addımlar bunlardır:
- Naməlum e-poçtlardakı linklərə klik etməyin
Məktub göndərən şəxsi tanımırsınızsa, linklərə və əlavələrə diqqətlə yanaşın. - URL ünvanını yoxlayın
Məktub nə qədər real görünürsə görünsün, domen adını diqqətlə yoxlayın. Məsələn, “bank.az” əvəzinə “banк.az” ola bilər. Burada ikinci sözdəki “k” hərfi kiril əlifbasındadır. - Məxfi məlumatlarınızı e-mail ilə paylaşmayın
Heç bir rəsmi qurum sizdən e-poçt vasitəsilə şifrə və ya kart məlumatı istəməz. - İki mərhələli identifikasiya (2FA) tətbiq edin
Şifrəniz oğurlansa belə, ikinci təsdiq mərhələsi olmadan sistemə giriş mümkün olmayacaq. - Müntəzəm kiber təhlükəsizlik təlimləri keçirin
Maariflənmiş işçi komandası fişinq riskinə qarşı ən güclü müdafiədir. Simulyasiya təlimləri işçilərin real vəziyyətlərdə necə reaksiya verəcəyini öyrədir.
Fişinq hücumuna qarşı şirkət strategiyası
Şirkətlər yalnız texniki müdafiə vasitələrinə güvənməməlidir. E-poçt filtrasiya sistemləri, firewall-lar, antivirus proqramları kimi texnologiyalar vacib olsa da, insan faktoru həmişə hədəfdədir. Buna görə də fişinqə qarşı strategiya həm texniki, həm də maarifləndirici tədbirlərdən ibarət olmalıdır.
Fişinq hücumu texnologiyanız nə qədər güclü olsa da, diqqətsizlikdən faydalanan bir kiberhücum növüdür. Onun əsas hədəfi sisteminizin zəifliyi deyil, etibarınız və diqqətinizdir.
“Şübhələn – yoxla – təsdiqlə” prinsipi ilə hərəkət etsəniz, bu hücumlardan qorunmaq mümkündür. Unutmayın ki, təhlükəsizlik təkcə texnologiya deyil, həm də mədəniyyətdir.
Biznesinizi fişinq hücumlarına qarşı daha güclü etmək və məlumat təhlükəsizliyini artırmaq üçün indi bizimlə əlaqə saxlayın. Mütəxəssislərimiz sistemlərinizi analiz edərək, zəif nöqtələri müəyyənləşdirib sizə uyğun qoruma həllərini təqdim edəcək.
DAHA ÇOXUNA BAX: Firewall nədir və niyə biznesiniz üçün həyati əhəmiyyət daşıyır?