Texnologiya ilə bu qədər iç-içə yaşadığımız dövrdə “server” sözü ilə az qala hər gün rastlaşırıq.
- Server not responding
- Server timeout
- Server xətası
Yəni texniki bir problem yarananda, çox vaxt ilk ittiham serverə yönəlir. Bəs bu “server” dediyimiz anlayış əslində nədir?
Bu yazıda texniki detallara boğulmadan, sadə dillə server anlayışına aydınlıq gətirəcəyik.
Klient tərəfi və arxa plandakı sistem
Biz kompüterimizdə gündəlik işlərimizi görürük. Sənədlərlə işləyirik, internetdə axtarış edirik, videolar izləyirik. Bütün bu fəaliyyətlər, əslində, bizim cihazda, yəni klient tərəfdə həyata keçirilir.
Lakin bəzi xidmətlər var ki, onların yalnız istifadəçi interfeysini – pəncərəni – görürük. Arxa planda baş verən proseslər isə bizim üçün görünməzdir. Məsələn, bir vebsaytı açdıqda, məlumat əslində başqa bir məkanda – serverdə emal olunur və nəticə bizə göndərilir.
Server nədir?
Server funksional baxımdan daimi işlək vəziyyətdə olan və müxtəlif məlumatların emalını həyata keçirən kompüterdir. O, 24/7 rejimində fasiləsiz işləmək üçün hazırlanıb. Adi kompüterlərdən fərqli olaraq, serverlər dayanmaq və ya istirahət etmək üçün nəzərdə tutulmayıb.
Serverlər müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur. Onlardan bəziləri məlumat saxlamaq, bəziləri mürəkkəb hesablama əməliyyatlarını icra etmək, digərləri isə resursları paylamaq üçün qurulur.
Server necə işləyir?
İstifadəçilər hər hansı sorğu göndərdikdə (məsələn, bir saytı açdıqda və ya tətbiqdən istifadə etdikdə), bu sorğular serverə ötürülür. Server həmin sorğunu qəbul edir, emal edir və nəticəni istifadəçiyə geri göndərir. Bu proses çox sürətli baş versə də, arxasında ciddi texnoloji mexanizmlər dayanır.
Serverlərdə xüsusi əməliyyat sistemləri quraşdırılır. Məsələn, Linux Server və ya Windows Server. Bu əməliyyat sistemləri daxilində isə veb serverlər, verilənlər bazaları, e-poçt xidmətləri və digər funksiyalar aktiv şəkildə işləyir.
Serverləri niyə evdə görmürük?
Serverlər yüksək performansla işlədikləri üçün ciddi istilik yaradırlar. Bu səbəbdən adi məişət şəraitində saxlanılması məqsədəuyğun deyil. Serverlər adətən xüsusi texniki tələblərə cavab verən server otaqlarında yerləşdirilir.
Bu otaqlarda aşağıdakı infrastruktur təmin olunur:
- Daimi soyutma sistemi
- Stabil enerji mənbəyi (UPS, generator)
- Fiziki və virtual təhlükəsizlik tədbirləri
Əgər bu tələblər ödənilməzsə, serverlər tez-tez dayanma və ya nasazlıq riski ilə qarşılaşa bilər.
Serverlər həyatımızın ayrılmaz hissəsidir
Sosial şəbəkələr, e-poçt xidmətləri, mobil tətbiqlər, onlayn bankçılıq sistemləri və bir çox digər texnoloji xidmətlər serverlər üzərindən idarə olunur. Serverlər olmasa, bu xidmətlərin heç biri funksional ola bilməz.
Qısacası, serverlər texnoloji infrastrukturun görünməyən arxa plan qəhrəmanlarıdır. Onlar fasiləsiz işləyir ki, istifadəçilər hər an rahat şəkildə rəqəmsal dünyaya çıxış əldə edə bilsinlər.
Tövsiyəmiz:
Əgər siz də müəssisəniz üçün server qurmaq, idarəetmə sistemini təkmilləşdirmək və ya mövcud infrastrukturu optimallaşdırmaq istəyirsinizsə, mütləq şəkildə peşəkar yanaşmaya ehtiyac var.
Yanlış server seçimi və ya zəif qurulmuş sistem gələcəkdə performans problemlərinə və əlavə xərclərə səbəb ola bilər.
Server həlləri ilə bağlı peşəkar dəstək axtarırsınızsa, indi bizimlə əlaqə saxlayın, sizin üçün ən uyğun infrastrukturu birlikdə quraq.
DAHA ÇOXUNA BAX: Əməkdaşlar üçün kompüter seçimi zamanı vacib məqamlar
“Server nədir? Sadə və başa düşülən izah” haqqında bir fikir